عملکرد ست کنترل به اینصورت است که هر وقت فشار آب داخل لوله های آب داخل ساختمان به دلیل مصرف (به علت باز شدن شیرها و یا وجود نشتی در سیستم آبرسانی) از مقدار حداقل فشار تنظیم شده کمتر شود، ست کنترل پمپ را روشن مینماید تا زمانی که مقدار فشار داخل لوله به مقدار حداکثر فشار تنظیم شده برسد.
پمپ در سیستم آبرسانی وظیفه تأمین فشار و دبی مورد نیاز را دارد. اما در کنار آن بایستی ابزاری بکار گرفته شود که بتواند زمان روشن و خاموش شدن پمپ را با توجه به نیاز مصرف کننده ها تعیین نماید. به همین جهت استفاده از کنترل کننده های فشار آب، از اجزای ضروری سیستم آبرسانی در ساختمان هایی است که از پمپ آب استفاده میشود. در صورتیکه سیستم آبرسانی فاقد یک ست کنترل خوب باشد، پمپ آب بدون وقفه و یا بدون وجود آب در سیستم کار کرده و باعث از بین رفتن پمپ خواهد شد.
تنظیم ست کنترل
برای تنظیم ست کنترل روی پمپ آب لازم است متناسب با قطر لوله ها و سیستم آبرسانی، فشار آب برای کفایت در بلندترین شیر آب (مصرف کننده) ساختمان تنظیم نهایی گردد. البته در اینصورت ممکن است که در مصرف کننده های با ارتفاع کمتر مقدار فشار بیش از حد مجاز ۵ بار شود که در اینصورت امکان بروز آسیب در این شیرآلات وجود دارد. جهت جلوگیری از آسیب مذکور لازم است در طبقات پایین تر که مقدار فشار آنها بیش از حد مجاز شده از فشار شکن استفاده شود تا همواره مقدار فشار در محدوده مجاز قرار گیرد.
برای تنظیم ست کنترل باید توجه داشت زمانی که آب شهری ۲٫۵ بار فشار داشته باشد و مصرف کننده ۲۰ متر بالاتر از پمپ باشد، ۲ بار فشار آب صرف غلبه بر ارتفاع ۲۰ متری ستون آب شده و ۰٫۵ بار هم به ارتفاع ۲۰ متری میرسد که باعث میشود زمانی که شیر آب را باز میکنید آب با فشار نیم بار داخل لوله جریان پیدا کند و از شیر خارج شود جریان این میزان آب از داخل کلید اتومات باعث استارت کردن آن میشود. حال اگر فشار آب شهری از ۲٫۵ بار کمتر شود (مثلا به ۲ بار برسد) و مصرف کننده (که در ارتفاع ۲۰ متری قرار دارد) آب را باز کند، هیچ آبی از شیر خارج نشده فلذا پمپ هم روشن نخواهد شد. پس اگر فشار آب دقیقا ۲٫۵ بار است و بعضی اوقات از این میزان کمتر است در ارتفاع ۲۰ متری از کلید اتومات دیجیتال استفاده نکنید. لذا همیشه ۰٫۵ بار ضریب اطمینان در نظر بگیرید. یعنی برای ارتفاع ۱۰ متری فشار آب شهری را ۲ بار در نظر بگیرید. بعبارت ساده تر اگر بدون پمپ آب می آید ولی فشارش کم است بهترین گزینه انتخاب یک ست کنترل خوب است ولی اگر بدون پمپ آب اصلا نمی آید، باید کلید مکانیکی و مخزن باد نصب شود.
کلیدهای اتومات دیجیتال از مدل های ارزان قیمت چینی گرفته تا انواع باکیفیت ایتالیایی همگی از ساز و کار مذکور استفاده نموده و کارکرد صحیح همه آنها وابسته به فشار آب ورودی پمپ است و اینگونه نیست که مدل های چینی تا ۲ طبقه و مدل های ایتالیایی تا ۴ طبقه قابل به کارگیری باشند.
تفاوت یک ست کنترل خوب مانند برندهایی اوپایی با سایر نمونه ها این است که قابلیت تنظیم فشار استارت را دارند. یعنی میتوان فشار استارت این ست کنترل را کمتر از ۱ بار و یا حتی بیش از ۲ بار تنظیم کرد.
دقت کنید که بعد از روشن شدن پمپ اگر به هر دلیلی آب به آن نرسد مانند خالی شدن مخزن پلی اتیلنی، کلید دیجیتال آن را خاموش میکند و برای راه اندازی مجدد پمپ بعد از آبگیری مخزن، باید دکمه ریست را روی کلید دیجیتال فشار دهید. همچنین اگر برای مدت طولانی (چند روز) شیرهای آب باز نشوند ممکن است در اولین استفاده نیاز به ریست کردن ست کنترل داشته باشید.
همچنین وجود نشتی های خیلی جزئی (خروج قطره قطره آب از شیر) باعث تخلیه فشار داخل کلید دیجیتال میشود، این مسئله بازهم برای هر بار راه اندازی سیستم، شما را نیازمند به فشار دادن دکمه ریست میکند.
اگر بدون اینکه آب باز باشد پمپ روشن یا خاموش شود نشان دهنده این است که فشار استارت بیشتر از فشار آب شهری تنظیم شده است. برای رفع این مشکل، فشار استارت پمپ را کمتر از فشار آب شهری تنظیم کنید.
برای جاهایی که آب ورودی به مصرف کننده (شیر آب) فشار داشته باشد اما مقدار آن کم باشد یا مناطق با فشار آب متغیر و یا ترجیحا برای ساختمان های یک تا دو طبقه استفاده از یک ست کنترل اصلی گزینه مناسبی است.
در صورت استفاده از ست کنترل میتوان تنظیم کرد که اگر فشار آب ورودی زیاد بود و یا مصرف آب خیلی کم بود (مانند زمانی که فلاش تانک پر میشود یا آب شیرین کن آب مصرف میکند)، پمپ روشن نشود که این امر باعث کاهش استهلاک پمپ خواهد شد.
تغییر فشار آب مصرفی در حالتی که از ست کنترل استفاده میشود نسبت به حالتی که از مخزن تحت فشار استفاده میشود کمتر است.
فشار آب در ست کنترل ها، حداقل ۳۰ الی ۴۰ درصد بیشتر از سیستم های مخزن تحت فشار است چون در سیستم مخزن تحت فشار، مقداری از فشار پمپ آب صرف غلبه بر تیوپ باد داخل مخزن میشود.
هنگام استفاده از یک ست کنترل خوب در صورت قطع برق یا خرابی پمپ، هیچ نیازی به باز کردن شیر کنارگذر (bypass) نیست و آب شهری به مصرف کننده میرسد.
مزایای استفاده از ست کنترل
- یکی از مزایای ست کنترل عدم نیاز به منبع آب تحت فشار پمپ همراه با آن است.
- از دیگر مزایای این وسیله کنترلی این است که نیازی به نصب آن در مسیر جریان آب نبوده و میتوان آن را به شکل عمودی روی لوله نصب کرد.
در صورت استفاده از ست کنترل باید توجه داشت که هنگام باز شدن شیر آب بلافاصله پمپ روشن میشود و معمولا تا زمان باز بودن شیر نیز روشن میماند، که این حالت باعث ایجاد ضربه قوچ در لوله ها و همچنین استهلاک هرچه بیشتر پمپ خواهد شد. برای جاهایی که آب ورودی فشار ندارد مانند تانکرها، استخرها و … نمیتوان از ست کنترل استفاده کرد.
در سیستم آبرسانی که در آن از ست کنترل استفاده شده باشد، اجزای داخلی پمپ از جمله بلبرینگ و نافی به دلیل کارکرد طولانی تر و ممتد پمپ نسبت به سیستم مخزن تحت فشار زودتر خراب میشود.
در صورتیکه فشار آب ورودی به ساختمان افت کرده و کمتر از فشار مورد نیاز برای عمل ست کنترل شود، لازم است یک بار برق پمپ قطع و مجددا وصل شده و کلید reset روی ست کنترل فشار داده شود تا پمپ راه اندازی شود.